Interview in De Standaard (door Hilde Van den Eynde)
orona, zware overstromingen, een oorlog: de voorbije maanden tuimelde Europa van de ene crisis in de andere. En dat terwijl we de grillen van ons bestaan onder controle dachten te hebben, zegt de Deens-Nederlandse cultuurhistorica Lotte Jensen. ‘Maar onkwetsbaar zijn we niet. De geschiedenis laat voortdurend het tegendeel zien.’
Rampen, crisis en pandemieën, ze zijn van alle tijden. Hoe gingen wij in de 19e eeuw met rampspoed om en welke lessen kunnen we nu trekken uit het verleden. Zo zijn historici niet verbaasd over het uitbreken van rellen en was er in de 19e eeuw een betere acceptatie van de dood. Literatuurhistoricus Lotte Jensen stelde, samen met een heel team historici, een kloek boek over samen rampen en catastrofes uit vroeger tijden.
Op het elfde nationale Deltacongres was in de sessie van het kennisprogramma Zeespiegelstijging aandacht voor de vraag hoe verhalen uit het verleden doorwerken in het heden. Daarover verscheen ook de brochure Welke verhalen vertellen we? In dit filmpje worden vier typen verhalen uitgelegd aan de hand bij Lent en in de grote kerk van Elst.
Veerkracht. Omgaan met rampspoed door de eeuwen heen
Diesrede Radboud Universiteit 15 oktober 2020
Rede uitgesproken bij de 97e Dies Natalis van de Radboud Universiteit, 15 oktober 2020. De tekst is hier terug te lezen. De rede is hier terug te kijken.
Crisis als motor voor innovatie
Interview in Up-Date
Wat doen crises en rampen met een samenleving? Die vraag onderzoekt prof. dr. Lotte Jensen, hoogleraar in Nijmegen. Meestal kijkt ze daarbij naar wat er de afgelopen eeuwen is gebeurd, maar nu we zomaar midden in een nieuwe crisis zitten, wordt ook de huidige tijd interessant. Met als hamvraag: kunnen we lessen trekken uit de rampen van vroeger?
Koningsdag: een dag waarop we ons - in oranje kleding uitgedost - vaak nét iets meer Nederlander voelen dan normaal. Maar betekent dat ook dat we nationalistisch zijn? De Universiteit van Nederland vroeg aan prof. dr. Lotte Jensen (Radboud Universiteit) hoe dat precies zit.
Bestaat er zoiets als de ideale Nederlander of een Nederlandse nationale identiteit? En zo ja, wanneer is die ontstaan? Historisch letterkundige Lotte Jensen bestudeert Nederlandse cultuurhistorische bronnen. Op zoek naar de wortels van de Nederlandse identiteit.
Lezing over 'Verlichting' in de Letteren, waarbij allerlei lichtgedichten de revue passeerden, van onder meer Heimen Dullaert (‘Aen myn uitbrandende kaerse’), Constantijn Huygens (‘Oogentroost’), Hiëronymus van Alphen, Nicolaas Simon van Winter en Pierre Kemp.
Het literaire programma Brommer op zee stop. Opnieuw een klap voor de literatuur op televisie. En dat is jammer want we hebben volgens hoogleraar Lotte Jensen veel te leren van Nederlandse literatuur. En nog het meest van Nederlandse klassiekers zoals Vondel. Misschien wel de mooiste en meest indrukwekkende spiegel die we ons kunnen voorhouden.
Een groep onderzoekers (Heritages of Hunger) doet onderzoek naar de geschiedenis van hongersnoden. Bij Spraakmakers vertelt Lotte Jensen over de bevindingen in dit onderzoek: hongersnoden maken deel uit van een gedeeld en levend Europees verleden.
Op 29 mei 2021 verscheen de CD Treur Nederland. Rampliederen door de eeuwen heen van Camerata Trajectina, in samenwerking met Lotte Jensen. Er werd aandacht aan besteed in oa Spijkers met Koppen. Het CD-boekje is hier te downloaden.
Elke ramp krijgt een weerklank in verhalen, schilderijen en liederen, of het nu de Sint-Elisabethsvloed van 1421 is of de coronacrisis van 2020. Lotte Jensen, hoogleraar Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis, onderzoekt binnen haar onderzoeksproject ‘Dealing with disasters’ de rode draden in die culturele verbeelding van rampen. Ze ziet opgeheven vingertjes, maar ook troost, heldendom en vooral verbindende kracht.
Als een fenix uit de as herrezen. Stedelijke veerkracht in tijden van crisis
Last Lecture - De Dag van de Stad 2020
In haar Last Lecture bespreekt Lotte Jensen de rol van cultuur bij stedelijke rampen. Wat kunnen we van het verleden leren? En waarom is cultuur van essentieel belang voor rampverwerking? Ze gaat daarbij vooral in op de vuurwerkramp van Enschede in 2020 en het beeld van de feniks, de vogel die de as herrijst.
Rampen zijn van grote invloed op samenlevingen. Zo ook de coronacrisis. In korte tijd moesten we ons neerleggen bij het ‘nieuwe normaal’. Maar, rampen hebben niet alleen een destructieve werking: ze creëren ook saamhorigheidsgevoel.
Interview door Harmen van Dijk over de Deense en Nederlandse nationale identiteit in Trouw
Op het oog zou je zeggen dat Nederland en Denemarken veel op elkaar lijken. Dat is ook zo, zegt hoogleraar Lotte Jensen. Maar juist de subtiele verschillen kunnen ons iets leren (foto: Jörgen Caris).
Ooit zijn we ons “Nederlander” gaan voelen in plaats van de bewoners van dorp X of stad Y. Hoe is dat zo gekomen? En wat is dat eigenlijk, “Nederlander” zijn? Historisch letterkundige Lotte Jensen (Radboud Universiteit Nijmegen) geeft vijf mini-colleges over allerlei vaderlandse helden en over Napoleon, die ons – onbedoeld – nog “Nederlandser” gemaakt heeft!
Op zondagochtend 2 oktober 2016 was Lotte Jensen te zien bij VPRO boeken, waar zij met presentator Jeroen van Kan in gesprek ging over haar nieuwe boek Vieren van vrede. Het ontstaan van de Nederlandse identiteit, 1648-1815.
De Nederlandse universiteit verengelst en er komen steeds meer buitenlandse studenten naar Nederland. Gevolg: ook de Nederlandse student krijgt een Engelstalige opleiding. Tegenwoordig wordt 74 procent van de masteropleidingen alleen nog in het Engels onderwezen. Een gesprek in Dr. Kelder en co over deze ontwikkelingen.
Foto door John van Hamond
